Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ.

   Στις 25 Μαρτίου, η Εκκλησία μας γιορτάζει τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, ή όπως διαφορετικά ακούγεται « αγγελισμός» ή και « χαριτισμός». Είναι δε μια, από τις σπουδαιότερες Θεομητορικές γιορτές και κατέχει την πρώτη θέση, στο Δωδεκάορτο της Εκκλησίας μας. Την υπόθεση της γιορτής, μας περιγράφει ο Ευαγγελιστής Λουκάς ( Κεφ. α΄ στιχ. 26-38) και αναφέρεται στο γεγονός, σύμφωνα με το οποίο, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, επισκέπτεται με εντολή του Θεού την Παναγία μας και την πληροφορεί, ότι έφθασε ο καιρός της σαρκώσεως του Λόγου του Θεού, και ότι αυτή θα γίνει, η μητέρα Του. Είναι δε, το   πρώτο χαρμόσυνο μήνυμα και η μεγαλύτερη είδηση, στην ιστορία της ανθρωπότητας, μετά την πτώση των πρωτοπλάστων. Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, που έτρεφε τη Θεοτόκο μέσα στα Άγια των Αγίων, όταν βρίσκονταν, φέρνει τώρα το πιο συγκλονιστικό μήνυμα, ότι πρόκειται να γεννήσει εκ Πνεύματος Αγίου, τον Υιό και Λόγο του Θεού. Το γεγονός συνέβηκε, έξι μήνες μετά τον ευαγγελισμό του Ζαχαρία, όπου η σύζυγός του Ελισάβετ, θα γεννήσει το μεγάλο ασκητή της ερήμου, τον Ιωάννη τον Πρόδρομο.
   Στα Άγια των Αγίων παρέμεινε η Θεοτόκος, δώδεκα χρόνια και τρέφονταν από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, με Ουράνια τροφή. Σε ηλικία δεκαπέντε χρόνων, έχασε τους γονείς της, Ιωακείμ και Άννα και οι ιερείς του ναού, φρόντισαν να την αποκαταστήσουν, επιλέγοντας,  τον δίκαιο Ιωσήφ, για μνηστήρα της. Ο ευαγγελιστής Ματθαίος μας πληροφορεί, ότι ο  Ιωσήφ, ήταν κατά πάντα δίκαιος και είχε όλες τις αρετές, που απαιτούνταν, « Ιωσήφ δε, ο ανήρ αυτής, δίκαιος ων…» ( Ματθ. α΄19). Ήταν δε χήρος και πατέρας επτά παιδιών, από άλλη γυναίκα, που ήταν και τα « ετεροθαλή » αδέλφια( Ιάκωβος, Ιωσής, Ιούδας, Σίμων, Εσθήρ, Μάρθα και Σαλώμη),  του Ιησού μας Χριστού. Έτσι, ο αρραβώνας ήταν απαραίτητος, για να καλυφθεί η υπερφυσική γέννηση του Ιησού, με την παρουσία του Ιωσήφ. Ο Ιωσήφ παρέλαβε τη Θεοτόκο και ήλθαν στη Ναζαρέτ, όπου τέσσερεις μήνες, μετά την έξοδό της από το Ναό, παρουσιάστηκε ο Αρχάγγελος Γαβριήλ  μπροστά της, λέγοντας: « Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά Σου…»
   Οι αγιογράφοι της Εκκλησίας μας, προκειμένου, να συνθέσουν την παράσταση του Ευαγγελισμού, χρησιμοποιούν δύο πρόσωπα, του Αρχαγγέλου Γαβριήλ και της Θεοτόκου. Όταν πρόκειται να αγιογραφήσουν Ναό, τότε την παράσταση του Ευαγγελισμού θα τη  συναντήσομε, στο μέτωπο της Κόγχης του Ιερού. Αριστερά, όπως βλέπουμε, τον Αρχάγγελο Γαβριήλ και στο δεξιό μέτωπο, τη Θεοτόκο. Όταν, όμως, πρόκειται για φορητή εικόνα, έχουμε ενιαία την παράσταση του Ευαγγελισμού. Σπάνια, βλέπουμε, ένα μικρό κοριτσάκι, πίσω από τη Θεοτόκο και πιο σπάνια, τον Ιωσήφ τον μνηστήρα, να εξέρχεται από κάποιο οικοδόμημα.
   Έτσι, για  τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, παρατηρούμε, το άνοιγμα των ποδιών του, που τα χαρακτηρίζει, κάποια ορμητική κίνηση. Τον βλέπουμε, να κρατεί, με το αριστερό του χέρι σκήπτρο, που δηλώνει την εξουσία του,  αλλά, και ότι μεταφέρει πάντα,  θείες εντολές. Η κορυφή του σκήπτρου, καταλήγει, σε κρίνο ανθισμένο. Η παράσταση του Αρχαγγέλου, να προσφέρει κρίνο στην Θεοτόκο, είναι άγνωστη και σε κανένα σημείο της Αγίας μας Γραφής, αναφέρεται. Ο σχετικός όμως τύπος, φαίνεται να δημιουργήθηκε από παρεξήγηση των Δυτικών, με τον κρίνο του σκήπτρου, του Αρχαγγέλου. Το δεξί  του δε χέρι, είναι απλωμένο προς την Θεοτόκο, που φαίνεται να συνομιλεί μαζί της, αλλά και να την ευλογεί. 
    Η Θεοτόκος φορεί το μαφόριο των έγγαμων  γυναικών, γιατί είναι η Νύμφη, του Ουράνιου Νυμφίου. Μερικές δε φορές, παριστάνεται καθισμένη και να γνέθει το νήμα, της  κόκκινης πορφύρας, σύμφωνα με το Πρωτευαγγέλιο, του Ιακώβου. Σε άλλες δε φορές, παριστάνεται όρθια και έχει φέρει το χέρι της, προς το στήθος και σε άλλες φορές, βλέπει το κεφάλι της, προς το θεατή, διαλογιζόμενη « ποταπός είη ο ασπασμός ούτος».  Στην παράσταση του Αρχαγγέλου πάντα υπάρχει η επιγραφή « Χαίρε Κεχαριτωμένη ο Κύριος μετά Σού ». Και στην παράσταση της Θεοτόκου, πάντα η επιγραφή « Ιδού η δούλη Κυρίου γένοιτό μοι κατά το ρήμα Σου».
   Η γιορτή του Ευαγγελισμού ορίστηκε να γιορτάζεται από την Εκκλησία μας, στις 25 Μαρτίου, που απέχει ακριβώς εννέα μήνες, από τη γιορτή των Χριστουγέννων, 25 Δεκεμβρίου. Προβλέπεται δε, να καταλύεται ψάρι, σε όποια μέρα της βδομάδας τύχει, που πάντα είναι η περίοδος της Μεγάλης Σαρακοστής, ακόμη κι’ αν θα τύχει η γιορτή, τη Μεγάλη Εβδομάδα.
   Την 25ην Μαρτίου ο Ελληνικός Λαός πανηγυρίζει, όχι μόνο τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, αλλά και την ανάσταση του Γένους. Είναι ημέρα, επίσημης αργίας και η κατ’ εξοχή, ανοιξιάτικη μέρα, που επιστρέφουν τα χελιδόνια. Γι’ αυτό σε πολλά μέρη της χώρας μας, τα παιδιά βγάζουν «το μάρτη», που είναι κόκκινες κλωστές και τις αφήνουν στα κλαδιά των δένδρων, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν από τα χελιδόνια και να φτιάξουν, τις φωλιές τους. Στον τόπο μας η μέρα του Ευαγγελισμού, είναι μεγάλη σκόλη. « Οι άνδρες δεν κάνουν δουλειές και οι γυναίκες, δεν πιάνουν σκούπα, για να μη σκουπίσουν, τα καλά του σπιτιού».

Απολυτίκιο της Γιορτής:

Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον και του απ’ αιώνος Μυστηρίου η φανέρωσις. Ο  Υιός του Θεού, Υιός της Παρθένου γίνεται, και Γαβριήλ την χάριν ευαγγελίζεται. Διό και ημείς συν αυτώ τη Θεοτόκω βοήσωμεν. Χαίρε, Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου.

Ακούστε το απολυτίκιο της Γιορτής:

ΠΗΓΕΣ:

1. Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια.
2. Βυζαντινές Τοιχογραφίες της Κρήτης, Κωνσταντίνου Δ. Καλοκύρη, Αθήνα 1957.
3. Aπολυτίκια Αγίων,Byzmusic.gr, π. Νικόδημος Καβαρνός,

Τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, τον αφιερώνω:

1. Στον κάθε  Ευάγγελο και στην κάθε Ευαγγελία, να προστατεύονται στη ζωή τους , από τη Χάρη της Παναγίας.
2. Στην εγγονή μου Μαρκέλλα και στους γονείς της, να προστατεύεται η ζωή τους, από τη Χάρη της Παναγίας.

                                                                         Σπήλι, Μάρτιος 2012.
                                                         Σταυριανάκης Κωνσταντίνος του Βασιλείου.
                                                 Θεολόγος, πρώην Διευθυντής Γενικού Λυκείου Σπηλίου.